ԹՈՂԱՐԿՈՒՄ 19-ՐԴ. ՕՐԵՆՔՈՎ ԱՆՉԱՓԱՀԱՍՆԵՐԸ
 |
Վիդեո Մաս 1-ին: Դիտել այստեղ: Վիդեո Մաս 2-րդ: Դիտել այստեղ: |
Ճուտը չի զղջացել, ուր է գնալու և ինչով է զբաղվեկու ազատվելուց հետո հայտնի չէ անգամ գաղութի հոգեբանին: Նրանց մասին վերապահումով կարելի է ասել` մեր ապագան են կամ կյանքի ծաղիկները: Նույն ճակատագիրն էր սպառնում նաև ժողովրդական արտիստին: Ամենաանկեղծ խոստովանությունը: Գող բառը չի կարելի օգտագործել, բայց նրանք ապրում են այնպես, ինչպես ավագ կոլեգաները:
Արտակ Ալեքսանյան – Մի քանի օր առաջ Գյումրիում երկու անչափահասներ կոտրել են ավտոնորոգման արհեստանոցի ապակին, թալանել չհրկիզվող պահարանը: Ըստ Ոստիկանության տվյալների, երկրում կատարվող հանցագործությունների երեք տոկոսից ավելին կատարում են հենց անչափահասները` հիմնական հանցագործությունները` կոպողուտ և թալան: Այսօր, անչափահասների քրեակատարողական հիմնարկներում բնակվում է 34 անչափահաս, որից մեկը` աղջիկ: Ազատազրկված անչափահասների մեծամասնությունը 17 տարեկան է: Ինչու են երեխաները դիմում հանցագործության` դա այդքան բարդ չէ պարզելու համար, որովհետև պատճառները հայտնի են, սոցիալական են: Ավելի կարևոր է, թե ինչ է լինում նրանց հետ, երբ նրանք կրում են իրենց պատիժը: Գողական բարքերը, բացառիկ հավատարմությամբ, փոխանցվում են սերնդե սերունդ, արդյունքում` խորհրդային կայսրության ժամանակ սկիզբ առած գողականությունը ոչ միայն չի վերանում, այլև նոր սերունդներ է խժռում` կործանելով ճակատագրեր և կենսունակ պահելով կեղծ ու կաշառված այդ համակարգը: Նոր մեդիամիջավայրն էլ, ի դեմս սերիալների ու ռեփ մշակույթի, պոպուլյարիզացնում է այն, ինչ իրականում ոչ թե սրտախառնոց է առաջացնում, այլ խորը հակակրանք ու տագնապ: Ու կործանման ոչ սկիզբն է երևում, ոչ վերջը:
Արտյոմ Լևոնյան– Փակ թեմաներ չկան, առավել ևս երբ անչափահասն է կանգնած դատարանի առաջ, հատկապես երբ պիտի վճռվի նրան հասարակությունից մեկուսացնելու հարցը: Օրենքը մեղմացուցիչ հանգամանքների մի ողջ փունջ ունի անչափահասների համար:
Եռագույն դարպասը տանում է դեպի Աբովյան քրեակատարողական հիմնարկ: Ճանապարհ, որտեղով ամեն տարի անցնում է 100 անչափահաս: Զոնան չտեսած մարդու համար գաղութի մասին պատկերացումները հիմնականում ձևավորվում են ֆիլմերով: Այսօր 5 ամենահայտնի սերիալներից 4-ը քրեական հեղինակությունների մասին են` համեմված դաժանության ու վրիժառության տեսարաններով:
– Եթե մարդու հոգեկանը չափազանց պրիմիտիվ է, եթե նույնացումը հերոսի հետ շատ ուժեղ է կատարվում, իհարկե, մարդը կփորձի վերարտադրել այդ հերոսի վարքագիծը,- բացատրում է մշակութաբան Վարդան Ջալոյանը:
– Սերիալները շատ բանով փչացնում են էս երիտասարդներին` նրանց տալով ինչ-որ ռոմանտիկայի հովեր,- կարծում է գրող Սերգեյ Գալոյանը:
Գողական աշխարհի գիտակ Գալոյանի պնդմամբ, սերիալային քրոնիկոնը շատ հեռու է քրեական իրական կյանքից: Կողոպուտ, ավազակային հարձակում, անգամ մարդասպանություն` մեկ հարկի տակ ու մեկ ամփոփաթերթիկով: 2007-ի տվյալով` անչափահասները 546 հանցագործություն են կատարել: Ասում են` դրանք նվազում են: 2008-ի հաշվարկը դեռ չեն ավարտել, թեև այդ ցուցակում արդեն կա Աբրահամը: Նա արդեն երկրորդ անգամ է այստեղ:
– Առաջին սրոկը գողություն եմ արել: Էկա ստեղ, 5 ամիս նստեցի, դուրս եկա: Ապրիլի 21-ին բռնվեցի և երկրորդ սրոկ էլի էկա` էլի գողություն,- պատմում է Աբրահամը:
Գողության համար, որ թալան է դարձել, դատապարտված է նաև Մայիսը: Միայնակ 12 խանութի թալան է իրականացրել: Ասում է` իրեն մատնել են, բայց վրեժ չի լուծելու: Անձնատուր չի եղել, պատճառների մասին` ոչ մի խոսք:
– Պետք ա էղել, գողություն ենք արել,- արարքը չի մեկնաբանում Մայիսը:
– Անձնական պետք էր, ծախսելու համար,- ասում է Աբրահամը:
30 բնակիչներն ապրում են 50 քմ-ի վրա: Սեփական անկյուն չտրամադրելու փաստն այստեղ համարում են բարի կամքի դրսևորում, ասում են` դրանով փորձ է արվում զերծ պահել երեխաներին ինքնամեկուսացումից:
Յուրան զոնայի ամենաերկարակյաց ու ամենաբարձրահասակ բնակիչն է: Նա միակն է սպանության հոդվածով: Յուրայի գլխավոր զբաղմունքը ընթերցանությունն է: Նրա հետ զրուցելը, ասում են, անիմաստ է, չի խոսում, չի ցանկանում պատասխանել հարցերին, լռությունը չի խախտում արդեն 6-րդ տարին:
– Ես կախարդական փայտիկ չունեմ, որ նրանց ինչ-որ բան դարձնեմ,- ասում է Աբովյան քերակատարողական հիմնարկի հոգեբան Լուսյա Գավուկչյանը:
– Առաջին բանը, որ ինձ ցնցեց քրեկատարողականում, հոգեբականան ծառայության աշխատակիցների համազգեստով լինելն էր,- զարմացած է սոցիալական աշխատող Լորին Գոթֆրուան:
Երկարաժամկետ տեսակցությունը թույլատրված է ամիսը մեկ անգամ: Ազատազրկված չափահասի և անչափահասի իրավունքները հավասարեցված են: Աբովյան քրեկատարողականն ունի երկար տեսակցությունների համար նախատեսված սենյակներ: Առավելագույնին` եռօրյա տեսակցությանը, արժանանում են լավ վարքի համար: Կա վստահության հեռախոս: Անչափահասները ընկալել են ուղիղ իմաստով. զանգահարում են իրենց համար վստահելի մարդկանց:
Կրթվել, թե ոչ, որոշումը վերապահված է բանտարկյալին, եթե չհաշվենք տարիքային և կրթական ցենզը: Սիրո ու խնամքի կարոտ այս անչափահասների համար կրթությունը վերջին հոգսերից է: Այլընտրանքային կրթություն զոնայում նույնպես նախատեսված է` արհեստագործություն, կավագործություն և նույնիսկ փայտամշակում: Միայն գեղեցիկը կարող է փրկել նրանց, հավատացնում են ծրագրի հեղինակները:
– Չկա Քրեական օրենսգրքի մեջ սահմանված այնպիսի պատիժ, որը մարդուն դեպի լավը կփոխի այնպես, ինչպես գեղեցիկը կանի ,- ասում է ՏՐՏՈՒ հ/կ նախագահ Թեմիկ Խալափյանը:
Աբրահամի և մյուս բնակիչների համար զբաղմունքը նկարչությունն է սեփական մարմնի վրա: Ոչ թե տատու, այլ նակոլկա… Դաջվածքը զոնայի անբաժանելի մշակույթից է: Անչափահասների ձեռքերի վրա ազատ տարածք չկա: Գուցե գիտեն, պատկերները իրենց կուղեկցեն ամբողջ կյանքի ընթացքում, ու այդքան էլ կպահանջվի դրանց իմաստն ու գոյությունը բացատրելու համար:
Աշխարհահռչակ Ջիվան Գասպարյանին մեկ հատիկ դուդուկը փրկեց քրեական աշխարհից: Նրա մանկությունը պակաս ծանր չի եղել, իսկ պատանեկությունը անցել է այնտեղ, որտեղից դժվար չէ հայտնվել ազատազրկման գոտում:
– Ես որ փոքր էի, հանցագործ աշխարհի մեջ էի ընկել: Բայց նվագում էի,- հիշում է Ջիվան Գասպարյանը:
Ջիվան Գասպարյանը լավ գիտի աղքատության և առանց խնամքի պատանեկության գինը, այդ պատճառով որոշել է խնամքի կարոտ երեխաներին սովորեցնել դուդուկի գաղտնիքները:
2007-ին հանձնաժողովը ներում է շնորհել 15 անչափահասի: 97-ին այդ թիվը 87 էր: Սա նշանակում է, որ 10 տարի անց հանձնաժողովը նոր սերնդի հանցագործների` ուղղվելու կամ հանցանքը չկրկնելու հնարավորությունը ցածր է գնաատում: Բայց բոլորը չեն, որ հանցագործ են, երբեմն հանգամանքների զոհ:
Գողական աշխարհն իր մասին հայտնել է դեռ 100 տարի առաջ: Այսպես կոչված` օրենքով գողերը գաղութատիրական կարգերի յուրօրինակ բարեփոխիչներն էին, ովքեր իրենց բարոյական կոդեքսով սահմանում էին գաղութում ապրելու կարգն ու ռեժիմը: Այն այսօր էլ գրեթե անփոփոխ է:
– Էդպես է եղել հայերից Ռաֆիկ Բաղդասարյանը` Սվո Ռաֆը, էդպես է եղել, օրինակ, էջմիածնեցի Հարութիկը,- ասում է Սերգեյ Գալոյանը:
Սերգեյ Գալոյանը 28 գրքի հեղինակ է, 21-ը գրել է աշխարհը ցնցած օրենքով գողերի մասին` Սվո Ռաֆ, Յապոնչիկ, հիմա էլ Դքի Նորոյի կենսագրությունն է վավերագրում: Սվո Ռաֆին օրենքով գող մկրտել են 18 տարեկանում: Նա հեղինակն է աշխարհի 10 ունիկալ ու դեռ չբացահայտված հանցագործություններից մեկի:
Բարև ձեզ,իսկ Սերգեյ Գալոյանի գրած գրքերից որտեղից կարող ենք գնել?
Երիտասարդականի գետնանցումում,որտեղ գրքեր են վաճառվում, այնտեղ կա
Պետք է պետությունը հոգա ՔԿՀ-ի կենցաղային պայմանների բարելավումը, համապատասխանեցնի դրանք արդի պահանջներին, պետք է հոգեբանական աշխատանքը այդ պատանիների հետ ձեւական բնույթ չկրի, պետք է ազատազրկման նպատակ գիտակցվի անձի “ուղղումը”, չէ որ հաստատությունն էլ է կոչվում “ուղղիչ”: Այդ երիտասարդները, անկախ հանցանքից, բոլորն էլ “մերն” են, նրանցից ոմանք կարող են անգամ լավ ու նշանավոր մարդ դառնալ երկրի համար:
Մենք էլ մեր հերթին պետք է ընդունենք այդ երեխաներին որպես հասարակության լիիրավ անդամներ, չպետք է մոռանանք, որ բոլորն էլ սխալվելու իրավունք ունեն և մենք չէ, որ պիտի դատենք նրանց: Միայն այն փաստը, որ Աբովյանի Քրեակատարողական Հիմնարկում հայտնված երեխաների հիմնական մասը հայր չունի կարծում եմ շատ բան է ասում:
Barev bolorin.
Kanxav shnorhakalutyun em haytnum cragri hexinaknerin ev sa miak haxordumn e vor hetevum em herustatesutyamb.shat lav kazmakerpvac ev irapes lurj himnaxndirner en qnnarkvum…. es karcum em vor mer hay eritasardutyan mot ka hogebanutyan pakas ev mer hogebanner@ unenum en hakarak azdecutyun…es liovin hamamit em Լորին Գոթֆրուաni het u karcumem vorays himnaxndir@ petq e lurj qnnutyan arnvi qani vor shat aveli mec en qaxaqaciakan hagustov u voch pahvacqov masnageti het vstahutyan kapi [email protected] masnaget@ voch te iren piti dzevacni masnaget u xorhrdavorutyun cucaberi ir masnagitakan artaqinovaylashxati ankexc @nkerakan haraberutyunner stexcel erexaneri het ayt depqum hnaravorklini aknkalel erexaneric vor kisven ev hnaravor klini nranc poxancel chisht ashxarahayacner…
erexan piti zga ser ev hogatarutyun ir nkatmamb vornel kunena iren arjani ardyunq..piti ogtagorcel ASTVACASHNCHI ser@ deyl karnegii motivnerov ev karelie vstah linel vor drakana arag zargacumner@ irenc erkar spasecnel chen ta
svoi unikal hancagorcutyun@ vorn er?
Համաձայն չեմ,որ վերապահումներ կարելի է անել,որ նրանք կարող են մեր ապագան կամ կյանքի ծաղիկները լինել : Նրանց մեջ գուցե մեզնից լավերը կան, վերջապես նրանցից շատերը գուցե ընտանիքը պահելու համար են դիմել այդ քայլին, և դա դեռ չի նշանակում,որ նրանք գող կամ հանցագործներ են : Իսկ մեզանից յուրաքանչյուրս չե’ր դիմի այդ քայլին ,եթե ընտանիքի անդամնեռից մեկը հիվանդ լիներ և դեղի անհրաժեշտություն ունենար : Դուք հո գիտեք ,որ շատ բժիշկներ առանց <> օգնություն ցույց չեն տա,որի մասին թողարկումներից մեկի ընդացքում խոսվել է: Իմ կարծիքով պետք է սրանք հաշվի առնել :
du liovin chisht es Tatevik jan. iskapes ayd vtang@ ka. bayc havata 90 tokos@ ev avelin qo nshac npatakneri hamar chen arel da. bolori mejel ka lav@ linelu potencial@…isk ete nkatecir angam tesaholovakneric erevum er vor nranq grete kayacac hancagorcner en uxxamit mtacelakerpic zurk hipnosacac goxakan barqerov.shater@ zxjalu poxaren hpartanum en irenc ararqnerov.shaer@ @ntaniq unen bayc toxel paxelen u iranc uzac dzevov en aprum u misht .ettexic shaterin es adzamb chanachel em u uxxaki xosqer chen vor asum em. hayastanum shat baner kan taqnvac achqic..kan patanekan vorcher voronq mez tvuma te miyayn filmerum karox en tesnel..bayc ari u tes vor henc erevani srti mej kan nman vayrer vortex havaqvum en @ntaniqic paxac erexaneri mi xumb(patkercru te inchov en zbaxvum ev inch vichaka aytntex). voch bolor depqerum bayc himnakanum dranq cnoxneri bactoxumneri hetevanqn en u poxaren@ vor mer vostikanutyun pordzi lracnel cnoxneri toxac bac@ aveli xorna porum.
es hamamit em tateviki het bay ka mi dar@ irakanacum ayd vorogayt kochvac@ en vor eritasardner@ uzumen nmanvel vorogayti ayspes kochvac Hovoin kam Malxasin da paste ev et sutiutyun@ henc dra hetevanke es ayspesem mtacum: iharke kan nranc mej laver@, mi xoskov es amen@ khaskanank en jamanak erb vor menk inkners haytnvenk nranc poxaren:
YURAQANCHYUR ARARQ EL IR PATCHARN UNI. AYSOR ERITASARDNERI KES@ GOXANUM, TALANUM U SPANUM E.BAYC PATCHARNER@ VORQAN EL ANHAYT, MIEVNUYN JAMANAK LAVEL HAYTNI EN, U HATKAPES JOXOVRDI HASARAK XAVIN.GRETE BOLORNEL ANELANELI VICHAKNERUM EN ANUM AYTPISI QAYLER, KARIQIC DRTVAC, PATVIC ELONELOV. VORPISI QCHANAN GOXUTYUNN U TALAN@ ANHATIN PETQ E GONE TETVAGUYN APRELU MIJOC, ISK ETE UZUM ENQ VERANA SPANUTYUN@ APA MIAJN HAVASAR U ARDAR APREL E PETQ> BAYC QANI VOR CHI POXVI VOCH NRANC SOCIALAKAN VICHAK@ VOCHEL KLINI ARDARUTYUN, HANCAGORCUTYUNNER@ U PATANINERI KYANQI XORTAKVEL MIAYN U MIAYN KSHARUNAKVEN>>>